معرفی رشته مهندسی پزشکی : بررسی گرایش ها و دروس آن
رشته مهندسی پزشکی یک علم میان رشته ای و پلی میان علوم مهندسی ( به طور خاص مهندسی برق، مکانیک، کامپیوتر و مواد) و پزشکی است. هدف از ایجاد این رشته استفاده از دانش کاربردی مهندسی و تکنولوژی های مرتبط در حوزه های مختلف پزشکی مانند، تشخیص و درمان بیماری ها، سلامت ، بهبود کارایی و کیفیت مراقبت از بیمار و توسعه راه های افزایش کیفیت زندگی بیماران می باشد. متخصصین این رشته با تحقیق، طراحی وتوسعه تجهیزات تشخیصی، درمانی و کمک درمانی در پی ایجاد راه حل های نوین در حوزه پزشکی هستند.
معرفی گرایش های مهندسی پزشکی
در حال حاضر رشته مهندسی پزشکی در مقطع لیسانس دارای ۳ گرایش زیر است.
گرایش بیوالکتریک:
این گرایش علاوه بر دروس مشترک با سایر گرایش ها و برخی دروس تخصصی پزشکی شامل دروس تخصصی رشته برق ( بیشتر برق الکترونیک) و کامپیوتر نیز می باشد. هدف از تربیت متخصصان مهندسی پزشکی بیوالکتریک به کارگیری دانش برق و کامپیوتر در حوزه پزشکی است. مانند طراحی مدارات تجهیزات و دستگاه ها و اندام های مصنوعی متناسب با آناتومی و فیزیولوژی انسان است.
گرایش بیومکانیک:
در این گرایش دانشجویان با گذراندن دروس تخصصی رشته مکانیک مانند مکانیک سیالات و جامدات و طراحی ، سعی می کنند تا طراحی تجهیزات و ابزار و اندام های مصنوعی را ازنظر مکانیک حرکتی اندام ها و یا متناسب با آناتومی و فیزیولوژی هر بخش از بدن طراحی نمایند.
گرایش بیومواد:
در این رشته دانششجویان دروس تخصصی مهندسی مواد را با تمرکز بر مواد طبیعی و مصنوعی متناسب با بافت زنده انسان آموزش می بینند. متخصصین این رشته از دانش خود جهت تهیه مواد مصنوعی قابل کاشت در بدن و یا تولید بافت مصنوعی استفاده می کنند.
بهتر است بدانید که در سطوح بالاتر ، رشته مهندسی پزشکی به گرایش های تخصصی تر بیشتری از جمله مهندسی بافت، رباتیک پزشکی، پردازش تصاویر پزشکی، مهندسی پزشکی هسته ای و …. تقسیم می شود.
دروس رشته مهندسی پزشکی
رشته مهندسی دارای یک سری دروس مشترک بین تمامی گرایش ها و یک سری دروس تخصصی در هر گرایش می باشد.
دروس مشترک بین تمامی گرایش های مهندسی پزشکی
ریاضی عمومی ، معادلات دیفرانسیل ،فیزیک عمومی ،برنامه‌نویسی کامپیوتر ،آمار حیاتی و احتمالات ،محاسبات عددی ،استاتیک و مقاومت مصالح در مهندسی پزشکی ،ریاضیات مهندسی ،مقدمه‌ای بر مهندسی پزشکی زیستی ،تجهیزات عمومی بیمارستان‌ها و کیلینیک‌های پزشکی ، ، ،بهداشت عمومی ،اصول توانبخشی وسایل و دستگاه‌ها ،اصول و کلیات مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی ،اصول سیستم‌های رادیولوژی و رادیوتراپی ،فیزیولوژی ،آناتومی ،فیزیک پزشکی،زبان تخصصی مهندسی پزشکی، بیوفیزیک ،کارورزی ،پروژه
دروس تخصصی گرایش بیوالکتریک
- مدارهای الکتریکی
- مدارهای منطقی
- ماشین‌های الکتریکی مستقیم و متناوب
- الکترونیک
- میکروپروسسور
- حفاظت الکتریکی در سیستم‌های بیمارستانی
- سیستم‌های کنترل خطی
- اندازه‌گیری الکترونیکی
- تجزیه و تحلیل سیستم‌ها
- مقدمه‌ای بر هوش محاسباتی و زیستی
دروس تخصصی گرایش بیومکانیک
- دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی
- خواص مواد مهندسی
- مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی
- مکانیک سیالات
- کینزیولوژی و بیومکانیک مقدماتی
- ارتز و پروتز
- طراحی اجزا
- دینامیک ماشین
- ترمودینامیک و انتقال حرارت
- طراحی و تولید به کمک کامپیوتر
- شیمی عمومی
- بیوشیمی
دروس تخصصی گرایش بیومواد
- ترمودینامیک
- شیمی عمومی
- خواص مواد مهندسی
- مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی
- پدیده‌های نفوذ
- انتقال جرم و انتقال حرارت
- فرآیند شکل‌دهی و ساخت بیومتریال‌ها
- پروتزهای بیومتریال‌ها
- کارگاه آزمون‌های بیولوژیکی
- شیمی آلی
- دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی
- مکانیک سیالات، بیوشیمی
توانمندی های مورد نیاز برای موفقیت در این رشته
همانطور که در بالا اشاره شد، رشته مهندسی پزشکی یک علم میان رشته ای است که شامل دروس مهندسی و پزشکی و ایجاد ارتباط میان این دو است. پس افرادی که می خواهند در این رشته تحصیل کنند باید قدرت تحلیل ریاضی و منطقی قوی و قدرت یادگیری دروس رشته پزشکی را داشته باشند. تحلیل ارتباط بین مهندسی و پزشکی و داشتن ذهنی خلاق و توانایی حل مسئله کمک می کند دانشجو بتواند درک درستی از مساله داشته و بتواند با حل مساله از روش خلاقانه در این مسیر به سرعت پیشرفت نماید.
بازار کار رشته مهندسی پزشکی
باید گفت این رشته از نظر کاری در ایران جایگاه خاصی ندارد. فارغ التحصیلان رشته مهندسی پزشکی با گرایش بیوالکتریک و بالینی می توانند به صورت محدود ( ۲ سال) بعنوان نیروی طرحی در بیمارستان مشغول به کار شوند(با توجه به تعداد زیاد فارغ التحصیلان این رشته، ممکن است بر اساس محل زندگی چندین سال در نوبت برای گذراندن طرح بمانید). و در صورت قبولی در آزمون استخدامی و مصاحبه به صورت استخدامی در بیمارستان کار کنند. ( برای گرایش های بیومواد و بیومکانیک این امکان وجود ندارد.)
آقایان در صورت داشتن علاقه می توانند در شرکت های مهندسی پزشکی بعنوان نیروی تعمیرات و پشتیبانی مشغول بکار شوند.( البته در این مورد نیز مهندسین برق الکترونیک در اولویت هستند.)
همچنین فارغ التحصیلان این رشته می توانند با گذراندن دوره مسئولین فنی در شرکت های تولیدی، واردکننده و توزیع کننده بعنوان نیروی مسئول فنی مشغول بکار شوند.(البته با توجه به اینکه برخی رشته های دیگر نیز می توانند در این زمینه فعالیت کنند و همچنین نبود قانون قوی در مورد حقوق و مقاومت شرکت ها در این زمینه ، جایگاه خاصی در این زمینه برای مهندسین تجهیزات پزشکی وجود ندارد.)
بیشتر فارغ التحصیلان این رشته در شرکت های مختلف بعنوان بازاریاب و یا در سایر رشته های غیر مرتبط مشغول به کار هستند.
با توجه به نبود جایگاه مشخص در این رشته بهتر است قبل از انتخاب رشته به خوبی در زمینه کاری که می خواهید انجام دهید تحقیق نمایید.
یکی دیگر از مشاغل برای این رشته برای افرادی که دارای طرح و ایده بوده و توانایی تولید دارند، میتواند راه اندازی شرکت باشد. که در این مورد نیز با توجه به شرایط اعتای مجوز و هزینه های تولید باید با برنامه ریزی دقیق گام برداشت.
